Umur Özer

MÖ 1. yüzyıldan itibaren Roma'da siyasal alan ile toplumsal beklentiler arasındaki ilişki köklü bir dönüşüme uğramıştır. Cumhuriyet’in kuruluş ilkelerinde yurttaş kimliği, yalnızca askeri ya da vergi yükümlülüğüyle değil, aynı zamanda kamusal tartışmalara katılım hakkıyla tanımlanmaktadır.

Osmanlı, tarihsel bir gerçeklikten ziyade bir duyguya dönüştüğünde, mesele artık yalnızca geçmişi anlamak değil; bugünü nasıl hayal ettiğimizle de ilgili hale gelir. Ülkemizde, yıkılışından bir yüzyıl sonra dahi Osmanlı’yı sevenlerin sayısı artmakta, hatta bu sevgi artık bir tür kimlik beyanına dönüşmektedir. Ancak sevilen şeyin ne olduğu sorusu çoğu zaman sorulmaz: Bir hanedan mı, bir fetih geleneği mi, yoksa adaletle özdeşleştirilmiş hayali bir düzen mi ?

17.yüzyıl Avrupa’sı, din savaşlarıyla şekillenmiş ve siyasal otoritelerin giderek merkezileştiği bir geçiş dönemine sahne olmuştur. Bu dönemde askeri organizasyon, salt bir savaş aracı olmanın ötesine geçerek devlet yapısının temel unsurlarından biri haline gelmiştir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 12 Temmuz 2025 tarihli açıklamaları, kamuoyuna "barış" ve "toplumsal birlik" söylemleri üzerinden sunulsa da, bu beyanların ardında yatan asıl motivasyon çok daha belirgindir: Cumhurbaşkanlığı süresini "hukuken" mümkün kılacak bir Anayasa değişikliği süreci başlatmak.

Büyük İskender adı, yalnızca geçmişin karanlık koridorlarında yankılanan bir fatihin değil; aynı zamanda tarihin seyrini değiştirmiş bir zihniyetin de temsilidir. Doğu ile Batı'nın ilk kez bu denli temas kurduğu bir çağda, İskender'in yürüyüşü sadece toprakları değil; insanların düşünce biçimlerini de dönüştürmüştür.

Publius Cornelius Scipio Africanus, M.Ö. 236 yılında Roma'nın en köklü patricii ailelerinden birine, Cornelii Scipiones sülalesine mensup olarak dünyaya gelmiştir. Cornelii klanı, Cumhuriyet Roma’sının erken dönemlerinden itibaren devletin yönetiminde ve ordunun komutasında etkin rol oynamış, ahlaki erdemleri ve geleneksel Roma değerlerine bağlılıklarıyla öne çıkmıştır. Binaenaleyh mezkur aristokratik köken, Scipio’ya yalnızca siyasi ve askeri bir ağ değil; aynı zamanda Roma’

Hannibal Barca, yalnızca askeri becerileriyle değil, aynı zamanda Roma karşıtı jeopolitik stratejisiyle de döneminin en dikkat çekici figürlerinden biri olarak öne çıkmıştır.

Orta Doğu’da yükselen her silah sesi, yalnızca güvenlik mimarisine değil; aynı zamanda bölgenin enerji damarlarına da yöneltilmiş bir tehdidi temsil etmektedir. İsrail ile İran arasında uzun yıllardır devam eden ideolojik ve askeri çekişme, son dönemde açık çatışma ihtimaline her zamankinden daha fazla yaklaşmış görünmektedir.

1979’daki İran Devrimi’nden bu yana Ortadoğu’nun en sert fay hatlarından biri, kuşkusuz, İsrail ile İran arasındaki derin ve ideolojik temelli karşıtlıktır. Bu iki aktör arasında geçen on yıllar boyunca sıcak bir savaş yaşanmamış olsa da, vekalet savaşları, istihbarat operasyonları, siber saldırılar ve suikastlar üzerinden süregelen kesintisiz bir çatışma hali söz konusudur.

Başlangıçta Hristiyan hacıların güvenliğini sağlamakla görevli küçük bir birlik olarak ortaya çıkan Tapınak Şövaleleri, kısa sürede Avrupa'nın dört bir yanında mal varlıkları edinen, Papalık tarafından ayrıcalıklarla donatılan ve Haçlı Seferlerinin kilit aktörlerinden biri haline gelen güçlü bir örgüte dönüşmüştür.

15.yüzyıl İtalya’sı, siyasi parçalanmışlığın ve dinsel yozlaşmanın iç içe geçtiği bir dönem olarak dikkat çekmektedir. Şehir devletlerinin kendi aralarında sürekli savaş halinde olduğu bu dönemde, Katolik Kilisesi yalnızca bir manevi otorite değil; aynı zamanda en güçlü siyasi aktörlerinden biri konumundadır. Papalık makamı, "Tanrı'nın yeryüzündeki temsilciliği" iddiasının ötesinde; servetin, iktidarın ve diplomatik nüfuzun merkezi haline gelmiştir. Bu karmaşık yapının en dik

Orta Çağ Fransası'ndaki sosyal yapının temelinde "çalışmanın aşağılaştırdığı" dogması yatar ve bu anlayış doğrultusunda çalışmaktan kasıt, yalnızca fiziksel emek değil; aynı zamanda servet üretmek ya da maddi bir kazanç sağlamak gibi her türlü davranıştır.

Lozan Antlaşması (24 Temmuz 1923), Türkiye Cumhuriyeti'nin uluslararası hukuk nezdinde tanınmasını sağlayan ve Osmanlı'nın Sevr ile parçalanma sürecine son veren kurucu bir diplomatik belgedir. Ancak bu antlaşma yalnızca bir dış siyaset zaferi değil, aynı zamanda yeni ulus-devlet modelinin ideolojik ve hukuki temelidir.

Fransız Devrimi, en az 500 yıllık ekonomik ve toplumsal bir gelişimin ürünüdür. Her ne kadar İngiliz ve Amerikan devrimleri daha önce gerçekleşmişlerse de Orta Çağ karanlığını zorlayan insan düşüncesinin yarattığı sosyal ve siyasal anlayışın hızla yayılan bir ideoloji hüviyetine bürünebilmesi Fransız İhtilali sonrasında mümkün olabilmiştir.

PKK'nın 12 Mayıs 2025 tarihli, silahlı mücadelesini sonlandırma ve örgütsel yapısını feshetme beyanı, Türkiye siyasi tarihinde alışılmadık bir dönüm noktasını işaret etmektedir.

Zheng He (1371–1433), Çin'in Ming Hanedanlığı döneminde yaşamış bir deniz amirali, diplomat ve kaşiftir. Asıl adı Ma He olan Zheng He, erken yaşta hadım edilerek saray hizmetine alınmış, daha sonra İmparator Yongle'nin himayesine girerek Çin donanmasının başkomutanı olmuştur.

Ekim Devrimi’ne ve Sovyetler Birliği'nin kuruluşuna giden sürecin dinamikleri, 20. yüzyıl başındaki Rusya'nın sosyal, ekonomik ve siyasal yapılarında yaşanan dönüşümlerle yakinen ilişkilidir. Evvela 1905 Devrimi, işçi sınıfının ve köylülerin kitlesel hoşnutsuzluğunu ilk kez siyasal talepler dizisiyle ifade ettiği bir kırılma noktası olarak öne çıkmış; ancak mezkur girişim, Çarlık rejiminin kısıtlı tavizleri ve yoğun baskı politikaları sonucunda bastırılmıştır.

Bushido felsefesi, samuray sınıfının tarihsel deneyimlerinden ve Japon kültürünün yerleşik değerlerinden süzülerek gelişmiş; doğrudan bir kurucu metne değil, farklı dönemlerde kaleme alınan çeşitli eserler aracılığıyla dolaylı bir biçimde kuramsallaştırılmıştır.

Belisarius, yalnızca askeri zaferleriyle değil, aynı zamanda siyasal sistem içindeki konumuyla da incelenmeye değer bir şahsiyettir. Roma mirasının yeniden ihyası fikrine sıkı sıkıya bağlı olan İmparator Justinianus...

Son yıllarda Türkiye'de eğitim politikaları giderek daha belirgin bir biçimde siyasal iktidarın ideolojik öncelikleri doğrultusunda...

1940 yazı, Fransa’nın modern tarihinde yalnızca askeri bir yenilgiyle değil; aynı zamanda derin bir siyasal, toplumsal ve moral çöküşle...

Donald J. Trump’ın 2016 yılında Amerika Birleşik Devletleri başkanlığına seçilmesi, yalnızca siyasi bir lider değişimini değil, aynı...

Türkiye'de siyasal iktidar ile sermaye arasındaki ilişkiler, yalnızca ekonomik bağlarla sınırlı olmayan, aynı zamanda ideolojik ve...

Siyasal İslam, modern Türkiye siyasetinin en tartışmalı ve en etkili ideolojik akımlarından biri olagelmiştir. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e...