Umur Özer

Osmanlı siyasi kültüründe Fetret Devri; mütemadiyen büyük bir tehlike zamanı olarak addedilmiş, dünyanın yönünü kaybettiği ve tüm şeytanlarına yenik düştüğü çalkantılı bir dönem olarak kabul edilmiştir (bkz: Nizam-ı Alem).

Kavalı Mehmet Ali Paşa, okuma yazmayı dahi 40 yaşından sonra öğrenmiştir. Ancak cesareti ve kıvrak zekasıyla bu eksikliklerinin üstesinden gelmeyi başarmış ve kendisini iktidar sahibi yapacak fırsatları çok doğru bir şekilde değerlendirmiştir

Yavuz ismiyle müsemma olan 1. Yavuz Sultan Selim'in Kızıldeniz ve Hint Okyanusu'na dair tasarrufları olmadığına dair yapılan eleştiriler ise

Şah İsmail, evveliyatında Sünni bir tarikat olarak bilinen, akabinde ise Şeyh Cüneyd ve Şeyh Haydar dönemlerinde Oniki İmam Şiiliği'ni benimseyen Erdebilli bir şeyh ailesine mensuptur.

Yeniçeri Ocağı'nın zaptı bozulup da hemen hemen bütün İstanbul esnafı ve baldırı çıplak haşaratın mezkur çatının altında toplanmasıyla beraber şehrin asayiş ve inzibatından mesul yeniçeriler türlü rezalet, şenaat ve dahi şekavetle Asitane'nin tabiri caizse altını üstüne getirmişlerdir.

3 Kasım 1839'da Mustafa Reşid Paşa tarafından okunan Tanzimat Fermanı, önünde okunduğu Gülhane Kasrı'ndan esinlenilerek Gülhane Hatt-ı Hümayunu olarak da isimlendirilir. Yukarıda da bahsini geçirdiğimiz üzere ilanı esnasında iç ve dış protokolün eksiksiz bir biçimde yer aldığı fermanı Enver Ziya Karal, kapsadığı düşünceler açısından beş bölüme ayırarak incelemiştir.