Umur Özer

Dördüncü yüzyılın sonlarından itibaren Roma İmparatorluğu, kendi iç dinamiklerinin ağırlığı altında yavaş bir çözülme sürecine girmiştir. İdari sistemin genişliği, artık taşıdığı işlevi yerine getirecek kapasiteden uzaktadır. Diocletianus ve Konstantinus'un reformları, başlangıçta merkeziyetçi bir istikrar yaratsa da; zaman içerisinde bürokratik kademelerinin çoğalmasına neden olmuş ve bu da karar alma mekanizmalarını hantallaşmasına sebebiyet vermiştir.

Konstantin icraatlarıyla, imparatorluk ve kiliseyi Roma'nın yıkılışına dek sürecek şekilde birbirine bağlayan en önemli adımları atmıştır ve seçimi, tarihsel olarak tayin edicidir. Kilise, Roma'nın karizmasıyla çok büyük kazanımlar elde etmiştir. İmparatorluk açısından ise bu etki, daha sınırlı bir ölçektedir. Bütün bunların sonucunda Konstantin'in (çok da farkında olmadan) Hristiyan Avrupa'nın ve bir bakıma modern dünyanın temellerini attığını söylemek zannımca münasip olaca